Er is vaak discussie over een “universeel basisinkomen” zodat iedere burger in Nederland een waardig en redelijk bestaan kan hebben ook als hij niet in staat is te werken of werk te vinden om een eigen inkomen te genereren. Hierna wordt uitgerekend hoe betaalbaar en dus hoe haalbaar en realistisch zoiets is.
Voordat we de betaalbaarheid van een basisinkomen berekenen eerst wat uitgangspunten. En daaraan voorafgaand een definitie: wat is een universeel basisinkomen eigenlijk? En wat is het doel? Hieronder wat uitgangspunten en randvoorwaarden.
Het Doel
Een basisinkomen dat hoog genoeg is om als individu menswaardig van te kunnen leven (zie verderop: “de hoogte van het basisinkomen”),
- Zodat elk individu zelf kan bepalen of en hoeveel hij/zij wil (bij)werken voor extra inkomen
- Zodat mensen die niet kunnen werken en dus geen verdiencapaciteit hebben toch menswaardig kunnen leven zonder te hoeven “bedelen” om een uitkering en niet afhankelijk zijn van burocratische beoordelingen.
- Zodat er geen verschillen meer bestaan tussen individuen vanwege hun persoonlijke situatie en historie (arbeidsverleden, ziekteverleden, leeftijd, woonsituatie, inkomensnivo, partner, kinderen etc.) maar iedereen hetzelfde basisinkomen krijgt.
Randvoorwaarden en uitgangspunten
- Iedere nederlandse staatsburger krijgt het, Buitenlanders niet. We gaan niet de rest van de wereld financieren.
- Om diezelfde reden is het basisinkomen alleen voor staatsburgers die in nederland wonen.
- alleen voor staatsburgers tussen de 25 – 70 jaar want:
– jongeren onder de 25 krijgen studiefinanciering, of worden nog door ouders/verzorgers gefinancierd
– boven de 70 krijgt iedereen AOW en/of pensioen en is een basisinkomen niet nodig. - het basisinkomen is inkomensonafhankelijk. (zie verderop: de hoogte van het basisinkomen).
- het basisinkomen is een (bijna) netto uitkering waarover geen belastingen of premies betaald worden, maar….
- ….. je geeft je basisinkomen wel op aan de belastingdienst. Zodra je gaat bijverdienen wordt het basisinkomen opgeteld bij je extra inkomen en betaal je belasting over het totaal.
Uitkeringen en toeslagen die vervallen
Als iedereen een basisinkomen krijgt dan kunnen veel uitkeringen vervallen:
– De Bijstandsuitkering.
– De WW uitkering. Een werkloze krijgt dus geen inkomensafhankelijke uitkering meer maar een vast bedrag dat voor hoge inkomens veel lager is dan wat ze nu zouden krijgen bij werkloosheid .
– De WAO, WIA, IOAW, WAJONG en andere arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.
– de Ziektewet uitkering. Iemand die langdurig ziek is krijgt gewoon het basisinkomen.
Uitkeringen en toeslagen die NIET vervallen
- de AOW vervalt niet. Boven de 70 vervalt namelijk het basisinkomen want als pensioengerechtigde kun je met minder inkomen toe. Dus is een andere uitkering nodig. En in feite is AOW al een universeel basisinkomen voor 67+ burgers.
- Het pensioen vervalt ook niet want daar heeft elk individu zijn hele werkzame leven meer of minder voor gespaard middels de pensioenpremie afdracht aan een pensioenfonds. bovendien is een pensioen geen overheidsuitkering maar een persoonlijk bij elkaar gespaarde oudedagsvoorziening.
- Kinderbijslag en kinderopvangtoeslag.
- Studiefinanciering. Onder de 25 jaar krijg je namelijk geen basisinkomen.
- de huurtoeslag. Het basisinkomen is voldoende om menswaardig van te kunnen leven en wonen, maar voor mensen met weinig inkomen blijft het even moeilijk als nu om betaalbaar in de buurt van hun werk te kunnen wonen, en tegenwoordig blijft het zelfs even moeillijk om uberhaupt ergens betaalbaar te kunnen wonen.
- de zorgtoeslag. Het basisinkomen is voldoende om menswaardig van te kunnen leven , maar mensen met een laag inkomen kunnen nog steeds te maken krijgen met onbetaalbare zorgkosten.
De hoogte van het Basisinkomen
De hoogte van het individuele basisinkomen is voldoende om menswaardig van te kunnen leven. Het is niet lager, om de volgende redenen:
– als het lager zou zijn dan zou een individu alsnog verplicht zijn om er bij te gaan werken. Maar mensen die niet (voldoende) kunnen werken moeten dan alsnog een extra uitkering aanvragen, die dan uiteraard inkomensafhankelijk is en ook afhankelijk zal zijn van de persoonlijke situatie.
En dat was precies wat het universeel basisinkomen wilde voorkomen! Een basisinkomen van € 635, – zoals door het CPB is geanalyseerd is dus geen basisinkomen.
Het basisinkomen zou tenminste 1.300,- per maand moeten zijn (= het sociaalminimum) en maximaal het minimumloon , namelijk bruto1.756,- , netto is dat 1.694,- (zie bruto-netto berekening op b.v. https://loonwijzer.nl/salaris/brutonetto
Ook zonder basisinkomen betaal je op dit moment al vrijwel geen inkomstenbelasting over het minimumloon. Met het basisinkomen blijft dat zo, dus er zijn geen ingewikkelde wijzigingen in de belastingschijven nodig.
Het basisinkomen is inkomensonafhankelijk, want:
- anders zou het geen universeel basisinkomen meer zijn
- iedereen besluit zelf of en hoeveel hij of zij wil (bij) werken voor een hoger inkomen
- hoge inkomens betalen al meer belasting dan lagere inkomens en dat blijf gewoon zo.
Het basisinkomen is onafhankelijk van je persoonlijke situatie.
het maakt niet uit of je samenwoont of niet, het maakt ook niet uit hoeveel je partner/huisgenoot verdient, want:
- anders zou het geen universeel basisinkomen meer zijn.
De belastingen, de armoedeval en het basisinkomen
Het basisinkomen is een netto uitkering waarover geen belasting of premies betaald worden.
Stel dat iemand er bij gaat werken, dan moet hij dat basisinkomen optellen bij zijn inkomen.
De financiering van het basisinkomen
Met de hierboven benoemde uitgangspunten en randvoorwaarden wordt het mogelijk om het basisinkomen te berekenen. Dat gebeurt op deze pagina: klik hier.