Met de afbouw van de salderingsregeling verschijnen er steeds verhalen en discussies over de thuisaccu als aanvulling op zonnepanelen. Helaas ontbreken er meestal cijfers en eenvoudige rekensommetjes, die meteen laten zien dat een thuisaccu de komende 10 jaar alleen maar heel duur is en niets oplevert. Daarom zijn die cijfers en rekensommetjes hieronder gegeven.
Wat moet de thuisaccu doen?
Er zijn twee toepassingen voor de thuisaccu waarvan hieronder alleen de eerste behandeld wordt:
1. De thuisaccu moet er voor zorgen dat zo veel mogelijk opgewekte zonnestroom in huis gebruikt wordt en niet wordt teruggeleverd aan het electriciteitsnet. Want de vergoeding voor teruggeleverde stroom is vele malen lager dan de kosten van geleverde stroom. Het is dus zonde van het geld om als de zon niet schijnt de stroom voor eigen gebruik uit het electriciteitsnet te halen als de zonnepanelen dat ook zouden kunnen leveren. Het mooist is dat alle opgewekte stroom thuis gebruikt kan worden, ook op momenten dat de zon niet schijnt, dus ’s morgens, ’s avonds, ’s nachts en bij bewolkt weer.
2. De thuisaccu wordt als commerciele buffer gebruikt om geld mee te verdienen. Hij wordt opgeladen vanuit het electriciteitsnet op momenten dat de stroom heel goedkoop is, en levert die stroom terug voor thuisgebruik als de stroom heel duur is. De thuisaccu zou zelfs de stroom kunnen terugleveren aan het electriciteitsnet in plaats van voor thuisgebruik als de terugleververgoeding op dat moment hoger is dan de kosten tijdens het laden van de thuisaccu.
De winter is een brug te ver
Helaas. Gemiddeld wordt 88% van alle zonnestroom geleverd in de 7 zomermaanden maart t/m september. Oktober zit op het randje met 5%. Zie ook de tabel hieronder. Zelfs met heel veel zonnepanelen op je dak is de opbrengst van zonnepanelen in januari, februari, november en december zo laag dat alle opgewekte stroom thuis gebruikt wordt en er niets wordt terug geleverd. Een thuisaccu om stroom op te slaan heeft dus geen enkele zin voor de wintermaanden want er is helemaal geen stroom om op te slaan. Tenzij de thuisaccu zo groot is dat hij voor 4-5 maanden elektriciteit kan opslaan die in de zomermaanden is opgewekt. Of als je de thuisaccu als commerciele buffer gebruikt om stroom op te slaan als die heel goedkoop is zodat je de stroom uit de accu kunt gebruiken op momenten dat de stroom uit het net heel duur is.
Stel we gaan toch een batterij installeren die ervoor zorgt dat de in de zomer opgewekte zonnestroom in de wintermaanden ook gebruikt kan worden. Hoe groot moet een batterij dan zijn die alle stroom voor de wintermaanden kunnen opslaan?
In de tabel hieronder is te zien dat het stroomverbruik gedurende het jaar vrijwel constant is. De benodigde stroom in de wintermaanden is dus even groot als in de zomermaanden; en dat is 42% van het totale jaarverbruik.
In dit voorbeeld zou de thuisaccu 2388 kWh moeten opslaan. Dat is veel hoger dan gemiddeld, het gemiddelde huishouden in Nederland gebruikt ongeveer 3000kWh per jaar; een accu voor de wintermaanden zou dan 42%x 3000 = 1.200 kWh moeten opslaan.
Kosten thuisaccu voor de wintermaanden
Een thuisaccu kost ongeveer €600-800 euro per kWh. zie ook b.v. deze link Een thuis-accu met een capaciteit van 1.200 kWh voor de winter zou dus €720.000,- euro kosten. Zelfs goedkopere in ontwikkeling zijnde maar nog-niet leverbare accus , bijvoorbeeld goedkope lithiumijzerfosfaat accus kosten nog steeds zo’n 400 tot 500 euro per kWh.
Conclusie: zelfs als de kosten van thuis-accu’s enorm gaan dalen blijft een thuis-accu voor de wintermaanden onbetaalbaar en onhandelbaar groot.
De capaciteit van de thuis-accu voor de zomermaanden
In de zomermaanden leveren de zonnepanelen veel meer op dan nodig is voor eigen gebruik, maar desondanks wordt er toch nog veel stroom door het electriciteitsnet geleverd voor momenten dat de zon niet schijnt. Zodra de salderingsregeling vervalt zou een thuisaccu dat kunnen opvangen. Zie de tabel hieronder:
Het gemiddelde totale verbruik per dag in ons voorbeeld was in 2022 16kWh, zie de figuur hieronder. Als de zon niet schijnt is er dus maximaal 16kWh aan elektrische energie per dag nodig.
Hoeveel dagen moet de thuisaccu kunnen leveren? Anders geformuleerd: hoe vaak komt het voor dat de zon meer dan een dag onvoldoende schijnt, hoeveel dagen achtereen gebeurt dat, en hoeveel vermogen is er dan nodig? Dat is te zien in de tabel hieronder:
In de zomermaanden mei, juni, juli, augustus en september komt het hooguit 2 dagen achtereen voor dat het elektriciteitsverbruik hoger is dan de opbrengst van de zonnepanelen. In maart en april is dat hoger, namelijk 3 en 6 dagen. Dat betekent dat een thuis accu die 2 dagen kan overbruggen vrijwel altijd voldoende is voor 8 maanden van het jaar.
Maar ook als het bewolkt is leveren de zonnepanelen nog steeds energie, dus de thuisbatterij hoeft vrijwel nooit alle benodigde energie (in ons voorbeeld gemiddeld per dag 16,1kWh) te leveren. Hoe groot moet die thuisbatterij dan zijn? Dat zien we in de figuur hieronder:
Gedurende 1 maart – 31 oktober (dag 60 tot en met dag 304) leveren de panelen vrijwel altijd 10kWh per dag of meer. Met een gemiddeld verbruik van 16,1 kWh per dag is er op een sombere dag dus 6,5 kWh uit de thuisbatterij nodig. Om 2 dagen te overbruggen is dat 2x 6,5 = 13 kWh.
Conclusie: een thuisbatterij van 13kWh is voldoende om in de maanden maart tot en met oktober alle benodigde elektriciteit uit de zonnepanelen en de thuisaccu te halen. Gedurende die 8 maanden zou je dus geen elektriciteitsaansluiting nodig hebben, behalve voor het terugleveren van de overtollige stroom.
Kosten en opbrengsten thuisbatterij – Het afschaffen van de salderingsregeling
De salderingsregeling gaat veranderen; zie b.v. de websites van gaslicht.com , en de vereniging eigen huis
Het gevolg daarvan is dat je blijft betalen voor je electriciteit, zelfs als je zonnepanelen veel meer opwekken dan je nodig hebt.
Het effect op de electriciteitskosten en rendement van zonnepanelen staat hieronder uitgewerkt voor een voorbeeld situatie met een huis met 28 zonnepanelen, jaaropbrengst c.a. 7.500 kWh, jaarlijks eigen gebruik c.a. 5.400 kWh.
Het totale jaarverbruik in b.v. 2020 is 5484 kWh. De totale opgewekte energie met zonnepanelen is veel hoger, namelijk 7281 kWh. Toch wordt maar 38% van het eigen stroomverbruik door de zonnepanelen geleverd, zie de tabel hieronder:
Met de huidige salderingsregeling is dat geen probleem want er wordt alleen naar het netto totaalverbruik gekeken. En het netto totaalverbruik is negatief, namelijk -1994 kWh. Er wordt dus 1994 kWh teruggeleverd.
Dus is de electriciteitsrekening negatief, de stroom is gratis en levert zelfs geld op (terugleververgoeding 2020: 6,15 cent per kWh):.
Stel dat de salderingsregeling wordt afgeschaft, waarbij het energiebedrijf over alle geleverde stroom de normale tarieven vraagt, en over alle teruggeleverde stroom de terugleververgoeding betaalt, dan wordt de rekening 419 euro per jaar, in plaats van 122 euro teruggave per jaar:
De jaarlijkse kosten stijgen dus met 122+419 = 541,- euro per jaar en de jaarlijkse besparing daalt van 878 tot 336,- euro per jaar.
De energierekening voor deze voorbeeldsituatie blijft met de nieuwe (non-) salderingsregeling dus circa 35,- euro per maand, ondanks dat er veel meer electriciteit wordt opgewekt dan er nodig is voor eigen gebruik.
De kosten en opbrengsten van de thuisbatterij voor de zomermaanden
Hierboven is berekend dat een batterij met een opslagcapaciteit voor één dag stroom (ca. 13kWh) voldoende is om de zomermaanden alle benodigde electriciteit voor eigen gebruik van de zonnepanelen te kunnen betrekken. Het vervallen van de salderingsregeling wordt daarmee volledig gecompenseerd voor de 7 zomermaanden april t/m september, en voor een groot deel ook nog voor maart. Een batterij voor de wintermaanden oktober t/m februari heeft geen enkele zin..
Pre-oekraine tarieven
Wat zou een batterij met een beperkte capaciteit besparen?
in de tabel hieronder is te zien dat in 2020, voor de oorlog in de Oekraine, gedurende de zomermaanden de opbrengst van de zonnepanelen hoger is dan het eigen gebruik maar dat er toch voor 304,- euro aan stroom geleverd wordt omdat die stroom gebruikt wordt op het moment dat de zon niet schijnt. Een batterij die dat opvangt zou dus een besparing van 304,- per jaar moeten opleveren.
Maar de terugleververgoeding gaat dan ook omlaag, want de zonnestroom die opgeslagen wordt omdat zij ’s avonds gebruikt wordt, wordt niet meer teruggeleverd. De terugleververgoeding gaat dus omlaag, dus de netto besparing per jaar met batterij zal ook lager zijn dan die 304,-.
Hoeveel lager dat is staat in de tabel hieronder:
De besparing met batterij is per jaar dus 217 euro. De jaarlijkse kosten zonder saldering waren 417 euro, dus bij gebruik van batterijopslag dalen de jaarlijkse kosten naar 200 euro voor electriciteit. Exclusief de kosten van die battterij.
Dus zelfs met een batterij blijft de electriciteitsrekening in dit voorbeeld met de nieuwe (non-)”salderingsregeling” zo’n 18,- euro per maand. Dat komt vooral doordat er in de winter nog zoveel stroom gebruikt wordt, en er maar heel weinig wordt opgewekt met de zonnepanelen.
Er zijn “thuisbattterijen” te koop , zie b.v. zonnepanelen.net , https://im.solar/nl/zonnebatterij-15, de consumtentenbond, Een Tesla Powerwall 2 bijvoorbeeld kost ca. 7.000,- euro en heeft een capaciteit van 13.5 kWh. De bodemtarieven van thuisbatterijen bewegen naar de 400 euro; stel dat zo’n batterij inclusief installatie 400×13,5 = 5.200 euro kost. De jaarlijkse besparing met zo’n batterij op het moment dat de salderingsregeling is afgeschaft, is 214 euro, het duurt dus 24 jaar (!) voordat zo’n batterij is terugverdiend.
Post-Oekraine tarieven
Sinds de enorme stijging van gas- en stroomtarieven in 2022 door de oorlog tegen de Oekraine van de oorlogszuchtige oorlogsmidadiger Poetin en zijn kleptocratie uit Rusland ligt de situatie met de thuisbatterij en terugverdientijd iets anders. In het voorbeeld hieronder is te zien dat de besparing in dat geval van een thuisbatterij meer dan 566,- euro per jaar zou zijn als de salderingsregeling er niet meer zou zijn.
Met een batterij van 13,5 kWh die 5.200,- kost zou de terugverdientijd circa 9 jaar zijn. Die 5.200 is op dit moment nog erg optimistisch, en 9 jaar is erg lang; dat leidt tot de
conclusie: een thuisbatterij is pas interessant als de prijs nog minstens 50% zakt.